6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla belli meblağlar için tüketicilerin dava yoluna gitmeden Tüketici hakem heyetine başvuru yapması öngörülmüştür.Tüketici hakem heyetleri vasıtasıyla küçük meblağlar için yargı yoluna gidilmeyerek dava sayısının azaltılması ve uyuşmazlıkların hızlıca sonuçlandırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda tüketici hakem heyetinin yapısını, başvuru sınırlarını ve kararlara itiraz yolunu inceleyeceğiz.
Tüketici Hakem Heyetinin Yapısı
Tüketici hakem heyetleri 6502 sayılı Kanunun 66/2 maddesinde sayılan kişilerden oluşur. Buna göre tüketici hakem heyetleri, illerde ticaret il müdürü, ilçelerde kaymakam ya da onun görevlendireceği memur tarafından yönetilir. Tüketici hakem heyetleri, başkanla beraber belediye başkanın görevlendireceği bir üye, barodan bir avukat üye, satıcının tacir olması halinde sanayi ya da ticaret odasından bir üye, tüketici örgütlerinden bir üye olmak üzere beş üyeden oluşur.
Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Koşulları
Tüketici hakem heyetine başvuruyla ilgili meblağlar 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen yeniden değerleme oranı kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın her yıl yayınladığı tebliğler ile güncellenmektedir. Bu kapsamda 2017 yılı için tüketici hakem heyeti başvuru sınırı,
>2.400 TL’den az meblağlar için ilçe tüketici hakem heyetleri,
>Büyükşehir olan illerde 2.400 ile 3.610 TL arasındaki uyuşmazlıklar bakımından il tüketici hakem heyetleri,
>Büyükşehir olmayan illerin merkezlerinde 3.610 TL’den az meblağlar bakımından il tüketici hakem heyeti,
>Büyükşehir olmayan illere bağlı ilçelerde 2.400 ile 3.610 TL arasındaki meblağlar bakımından il tüketici hakem heyetleri görevlidir.
Ayrıca ifade edilmelidir ki, 06.12.2017 tarihli ve 7063 sayılı Kanun’un 11 inci maddesiyle tüketicilerin tüketici hakem heyetinin görevi kapsamında kalan meblağlar için doğrudan İcra İflas Kanunundan doğan haklarını kullanması mümkün kılınmıştır. Başka bir ifadeyle bu değişiklikten önce tüketiciler yukarıda ifade edilen meblağlar bakımından doğrudan icra takibi başlatamıyordu. Öncelikle tüketici hakem heyetlerine başvurmak zorundalardı. Bu zorunluluk bu kanun değişikliği ile kalkmıştır. Bundan sonra tüketiciler tüketici hakem heyetine başvurmak ya da doğrudan İcra İflas Kanunu kapsamındaki haklarını kullanmakta serbesttirler.
Başvuru Nereye Yapılmalıdır?
Tüketici hakem heyetine yapılacak başvurular tüketicinin ikametgâhındaki ya da tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılır. İstisnai durumlar hariç olmak üzere, ilçe tüketici hakem heyetleri kaymakamlıklarda, il tüketici hakem heyetleri ise valiliklerde yerleşiktir.
Tüketici Hakem Heyetinin Yetkileri ve Kararlarının Hükmü
Tüketici hakem heyetleri uyuşmazlıkla ilgili olarak her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan ya da ilgili makamlardan isteyebilir. İl ve ilçe tüketici hakem heyetlerinin verdiği kararlar taraflar için bağlayıcıdır. Tüketici hakem heyetleri vekâlet ücretine hükmedemez. Kesinleşmiş tüketici hakem heyeti kararları mahkeme ilamı niteliğindedir. Bu kararlar ilamlı icra takibine konu edilebilir.
Tüketici Hakem Heyeti Kararına İtiraz
Taraflar tüketici hakem heyeti kararını tebliğ aldıktan on beş gün içinde tüketici hakem heyetinin yerleşik olduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz ilamın icrasını durdurmaz. Başka bir ifadeyle karara itiraz edilmesi kararın uygulanmasını engellemez. Ancak talep halinde hâkim kararın icrasının durdurulmasına karar verilebilir.
İtiraz edilen karar, esas bakımından kanuna uygun olmasına karşın kanunun olaya tatbikinde hata yapılmış ise, kararda tarafların unvanları, isimleri, yazı ve hesap yanlışlıkları varsa ya da kararda gösterilen gerekçe yanlış ise, bu durumda karar düzeltilerek onanır.
Tüketici hakem heyeti kararları kapsamında tüketici mahkemesinin verdiği kararlar kesindir. Tüketici hakem heyetince tüketici lehine verilen ve itiraz ile tüketici mahkemesi önüne gelen kararın iptali halinde tüketici aleyhine avukatlık ücretine hükmedilir. Heyetçe tüketici aleyhine verilen kararlar bakımından tebligat ve bilirkişi ücreti Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca karşılanır.