Soyadı değiştirme davası, isim değiştirme davasında olduğu gibi ancak haklı sebeplerin varlığında açılabilir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre kişiler kural olarak soy isimlerini babalarından alır. Soy isim, kişinin toplum içinde tanınmasında önemli bir paya sahip, kişilerin ömür boyu taşıdıkları bir unsur olduğundan soy isim değiştirme davası yarattığı sonuçlar bakımından önemli bir davadır.
Soyadı Değiştirme Nasıl Yapılır? Soyadı Değişikliği İçin Dava Açmak Zorunlu Mudur?
Türk Medeni Kanunu’nun 27.maddesine göre soyadı ancak dava yoluyla değiştirilebilir. Ancak 7036 sayılı Kanun ile Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda birtakım değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda Soyadı Kanunu’nun 3.maddesine göre, ‘Rütbe ve memuriyet, aşiret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle umumi edeplere uygun olmayan yahut iğrenç ve gülünç olan soyadları kullanılamaz’ ifadesine yer verilmiştir. Kanunun yukarıda ifade edilen hükmüne aykırı soyadları ilgili nüfus müdürlüklerine başvurulmak suretiyle nüfus müdürlüğü tarafından mahkemeye başvurulmaksızın değiştirilebilecektir.
Burada dikkat çekilmesi gereken husus başvuru üzerine değiştirilebilecek soyadlarının sadece Soyadı Kanunu’nun 3.maddesine aykırılık teşkil eden soy isimleri olmasıdır. Şöyle ki, örneği kişinin babasıyla herhangi bir kişisel ilişki içinde olmaması sebebiyle soy ismini değiştirmek istemesi Yargıtay tarafından haklı bir sebep olarak görülse de bu sebep 7036 sayılı Kanun kapsamında nüfus müdürlüğüne başvuru ile soyadı değişikliğine imkân vermez.
Sonuç olarak, 7036 sayılı Kanun kapsamında olmasa da Yargıtay tarafından haklı sebep sayılan sebeplere dayanarak soyadı değişikliği yapmak isteyen kişiler dava açmak zorundadır.
Soyadı Değiştirme Nüfus Müdürlüğüne Başvuru ile Mümkün Müdür?
Soyadı değiştirme işlemi yukarıda açıklandığı üzere 7036 sayılı Kanunda ifade edilen şartların varlığı halinde nüfus müdürlüğüne başvuru ile yapılabilir. Aksi halde soy isim değişikliği için dava açılması zorunludur.
Soyadı Değiştirme Davası Nasıl Açılır?
Soyadı değiştirme davası, dava dilekçesi ile birlikte mahkeme ve maliye veznesinden gerekli harçlar ödenerek dava dosyasına eklenmek suretiyle kişinin yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesinde açılır. Dava dilekçesinde tanık isimlerinin belirtilmesi unutulmamalıdır. Dilekçe de sonradan vazgeçme ihtimaline karşılık birden fazla tanık isminin bildirilmesinde fayda vardır. İkametgah ya da yerleşim yeri olarak ifade edilen yer, kişilerin hâlihazırda fiilen yaşadığı yer değil, nüfus sisteminde görünen adrestir.
Soyadı Değiştirme Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Soyadı değiştirme davası Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır.
Soyadı Değiştirmek İçin Haklı Sebepler Nelerdir?
Aşağıda sayılan sebeplerle sınırlı olmamak üzere soyadı değiştirme talebi şu sebeplere dayanılarak yapılabilir;
-Din değişikliği,
-Soyadının gülünç, ahlaka ve adaba aykırı olması,
-Kişinin babasıyla kişisel ilişki kurmaması sebebiyle manevi bağ hissetmemesi,
-Kişinin başka bir soyadıyla tanınıyor olması,
-Velayeti anneye verilen çocuk annenin soyadını alabilmesi,
Yukarıda sayılan bu sebepler soyadı değiştirme davası için haklı sebeplerden bazılarıdır. Haklı sebepler sınırlı sayıda değildir. Kişinin sosyal durumu, aile geçmişi vb. birçok sebep soyadı değişikliği için haklı sebep teşkil edebilir. İleri sürülen sebebin haklı bir sebep olup olmadığı mahkemece her somut olayın kendi şartlarına göre değerlendirilir.
Soyadı Değiştirme Davası Belirli Süreye Tabi Midir?
Soyadı değiştirme davası haklı sebebin varlığında her zaman açılabilir. Herhangi bir hak düşürücü süreye tabi değildir. Ancak 7036 sayılı Kanun ile nüfus müdürlüklerine başvuru suretiyle soyadı düzeltme işlemi iki yıl süreyle sınırlandırılmıştır. Bu kapsamda 7036 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 03.11.2017’den itibaren iki yıl sonra başvuru ile soyadı değişikliği yapılamayacaktır.
Soyadı Değiştirme Davası Ne Kadar Sürer?
Soyadı değiştirme davası mahkemelerin iş yoğunluğuna bağlı olarak ortalama 2 ila 4 ay arasında sonuçlandırılmaktadır.
Soyadı Değişikliği Mirasçılığı Etkiler Mi?
Soyadı değişikliği mirasçılığı etkilemez. Kişilerin biyolojik ailelerine olan mirasçılığı soyadı değişikliği ile sona ermez.
Soyadı Değişikliği Çocukların Da Soyadını Değiştirir Mi?
Bir babanın soyadı değişikliği yapması on sekiz yaşından küçük çocuklarının da kendiliğinden soyadlarının değişmesine sebep olur.
Sonuç
Sonuç olarak ifade edilmelidir ki, soyadı değiştirme davası kişilerin toplum içinde tanınmasına imkân veren önemli bir unsuru, soyadını etkilediğinden kişiler soy isim değiştirme davası açmadan bu değişiklik talebini hangi sebebe dayanarak isteyeceklerini iyi düşünmelidirler. Haklı olmayan bir sebebe dayanarak dava açılması yahut usuli bir hata yapılması davanın reddedilmesine ve doğal olarak zaman ve para kaybına neden olacaktır. Bu sebeple soyadı değiştirme davası açmadan önce bu konuda uzman bir profesyonele danışmak kişilerin menfaatine olur.