Mesafeli sözleşmeler, satıcı ile tüketicinin fiziken bir arada olmaksızın mektup, telefon, faks gibi uzaktan iletişim araçlarıyla kurdukları sözleşmelere denir.Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48 ve 64 üncü maddelerine dayanılarak çıkarıldığından mesafeli sözleşmeler tüketici mevzuatı kapsamındadır. Bu bakımdan mesafeli sözleşmelerin taraflarından biri tüketicidir.
27.11.2014 tarih ve 29188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ile 6.3.2011 tarihli ve 27866 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Ön Bilgilendirme Formu
Yönetmeliğin 5.maddesinde tüketicinin mesafeli sözleşmenin kurulmasından önce bazı hususlarda bilgilendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda sözleşme kurulmadan önce satıcı ve sağlayıcı,
-Sözleşme konusu mal veya hizmetin özellikleri
-Satıcı veya sağlayıcının adı, soyadı veya unvanı,
-Satıcı veya sağlayıcının açık adresi, telefon numarası gibi iletişim bilgileri,
-Mal veya hizmetin vergiler dâhil fiyatı ya da fiyatın hesaplanma usulü,
-Ödeme, teslimat buna ilişkin bilgiler,
-Cayma hakkının belirtilmesi, şartlarının açıklanması, süresi
-Tüketicilerin uyuşmazlık durumunda Tüketici Mahkemesine ya da Tüketici Hakem Heyetine başvurabileceklerine dair bilgi konularında tüketicileri bilgilendirmelidir. Satıcı ya da sağlayıcı, tüketici siparişe onay vermeden önce, siparişin ödeme yapmayı gerektireceği hususunda tüketiciyi bilgilendirmekle yükümlüdür. Bilgilendirme yapılmazsa tüketici siparişle bağlı olmaz.
Mesafeli Sözleşmeler ve Cayma Hakkı
Yönetmeliğin 9.maddesine göre, tüketici on dört gün içerisinde cezai şart ödemeden gerekçesiz olarak sözleşmeden cayabilir. Cayma hakkına ilişkin süre, bir hizmetin yerine getirilmesiyle ilgili sözleşmelerde sözleşmenin akdedildiği gün, mal teslimiyle ilgili sözleşmelerde tüketicinin ya da tüketici tarafından belirlenmiş kişinin malı teslim almasıyla başlar. Tüketici, cayma hakkını sözleşmenin akdedilmesi ile malın teslimine ilişkin süre içinde de kullanma hakkına sahiptir.
Satıcı ya da sağlayıcı tüketiciyi cayma hakkı hususunda bilgilendirdiğini ispatla yükümlüdür. Eğer bu ispat yükümlülüğü yerine getirilemezse tüketici cayma hakkını on dört günle sınırlı olmaksızın kullanabilir. Ancak süre her şartta cayma hakkına ilişkin sürenin bitiminden 1 yıl geçmesiyle sona erer. Bir diğer deyişle tüketici cayma hakkı hususunda bilgilendirilmemiş dahi olsa cayma hakkını kullanma süresi sınırsız değildir.
Cayma hakkı, süresi içinde satıcı ya da sağlayıcıya yazılı şekilde ya da kalıcı veri saklayıcı ile yapılmalıdır. Kalıcı veri saklayıcısı, kısa mesaj, e-posta vs. gibi verinin değiştirilmeden saklanmasına imkân veren bir araç olmalıdır. Cayma hakkı ayrıca satıcı ya da sağlayıcının internet sitesi vasıtasıyla da yapılabilir. Ancak satıcı ya da sağlayıcı bu durumda cayma hakkı bildirimini aldığını en kısa sürede teyit etmelidir.
Sesli iletişim ile yapılan satışlar bakımından satıcı ya sağlayıcı cayma bildirimine ilişkin formu tüketiciye en geç malın tesliminden ya da hizmetin yerine getirilmesinden önce tüketiciye iletmekle yükümlüdür. Tüketici bu tip satışlarda cayma hakkını internet sitesi aracılığıyla kullanabileceği gibi bu formu da kullanabilir. Ancak bu halde cayma hakkının kullanıldığını ispat yükü tüketici üstündedir.
Satıcı /Sağlayıcı ve Tüketicinin Cayma Hakkı İle İlgili Yükümlülükleri
-Satıcı ya da sağlayıcı tüketicinin cayma bildirimi kendisine ulaştıktan sonra on dört gün içerisinde, malın tüketiciye teslimine ilişkin masraflar da dâhil olmak üzere kendisine yapılan tüm ödemeleri iade ile mükelleftir. Satıcı ya da sağlayıcı para iadesini tüketiciye ek bir masraf yüklemeksizin yapmak zorundadır.
-Tüketici cayma hakkını kullandığı tarihten 10 gün içerisinde malı satıcı ya da sağlayıcıya iade etmekle yükümlüdür.
Cayma Hakkının İstisnaları
Tüketici bazı durumlarda aksi kararlaştırılmadığı müddetçe cayma hakkını kullanamaz. Bu durumlar şunlardır;
-Fiyatı finansal piyasalara göre değişiklik gösteren ve satıcı ya da sağlayıcının iradesi dışında mal ya da hizmetlere,
-Tüketicinin isteklerine göre hazırlanan mallara,
-Çabuk bozulması ya da son tüketim tarihi geçmesi mümkün malların teslimine,
-Teslimatın ardından ambalaj, paket vb. koruyucu parçaları çıkarılmış mallardan; iadesi sağlığa aykırı olanların teslimine,
-Teslimatın ardından başka mallarla karışan ve yapısı gereği ayrıştırılamayan mallara,
-Teslimatın ardından ambalaj, paket benzeri koruyucu parçaları çıkarılmış/sökülmüş olmasına karşın tüketiciye maddi olarak sağlanan kitap, dijital içerik ve bilgisayara ait harcanabilir / tüketilebilir malzemelere,
-Abonelik sözleşmesi çerçevesinde temin edilenler haricinde, gazete ve dergi benzeri süreli yayınların teslim edilmesine,
-Belirli bir tarihte ya da sezonda yapılması icap eden, konaklama, yük taşıma, araç kiralama, yeme-içme ürünlerinin temini ve eğlence veya dinlenme amacına,
-Elektronik ortamda hemen yerine getirilen hizmetler ya da tüketiciye hemen teslim edilen maddi olmayan mallara,
-Cayma hakkına ilişkin süre bitmeden önce, tüketicinin onayıyla yerine getirilen hizmetlere ilişkin sözleşmeler
Sözleşmenin İflası ve Teslim
Satıcı ya da sağlayıcı sipariş talebinin kendisine ulaşmasından itibaren belirttiği sürede malı tüketiciye teslim etmelidir. Bu süre her halde 30 günü aşamaz. Buna aykırılık halinde tüketici sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir. Sözleşmenin feshi durumundan satıcı ya da sağlayıcı teslimat masraflarıyla birlikte tüketicinin yaptığı ödemeyi kanuni faiziyle iade etmekle yükümlüdür.
Sözleşmeye konu malın teslimi imkânsız hale gelmişse satıcı ya da sağlayıcı bu durumu imkânsızlığın öğrenildiği tarihten başlamak üzere üç gün içerisinde tüketiciye yazılı şekilde ya da kalıcı bilgi saklayıcısı ile bildirmeli ve teslimat masraflarıyla birlikte tüketicinin yaptığı ödemeyi on dört gün içerisinde iade etmekle yükümlüdür. Satıcı, malın tüketiciye ya da tüketicinin belirlediği başka birine teslim edilene kadar oluşacak zararlardan sorumludur.
Bilgilerin Saklanması ve İspat Yükü
Satıcı ya da sağlayıcı bu yönetmelik çerçevesinde cayma hakkı, teslimat, bilgilendirme ve diğer yükümlülüklerine ilişkin her bir işlem bilgi ve belgeyi üç yıl süreyle saklamak zorundadır.
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin E-Ticaret Hukuku çerçevesinde değerlendirmesi için E-Ticaret Hukuku Hakkında Bilinmesi Gerekenler ve E-Ticaret Yapacak Bir Sitede Bulunması Gereken Hukuki Metinler başlıklı makalelerimize göz atabilirsiniz.
Sonuç
Sonuç olarak mesafeli sözleşmeler, 6502 sayılı Tüketici Kanunu kapsamında tüketici mevzuatına dahildir. Mesafeli sözleşmelerin bir tarafı tüketicidir. Mesafeli sözleşmeler e-ticaret hukuku ile de iç içedir. Bu kapsamda e-ticaret ile uğraşan kişiler tüketiciler ile yapacakları sözleşmelerde mutlaka mesafeli sözleşmeye, ön bilgilendirme formuna ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde ifade edilen diğer bilgilere yer vermelidir. Aynı şekilde mesafeli sözleşmeler ile özellikle cayma hakkına ilişkin gerekli bilgilendirmelerin yapılması tüketicilerin haklarının bilincinde olmasına imkan vereceği gibi sonradan çıkabilecek uyuşmazlıklarda satıcı / sağlayıcı açısından hukuki koruma sağlar.