KIDEM TAZMİNATI

İşçi kıdem tazminatı, 3 gerekçe ile ortaya çıkar;

1. İşçi, haklı sebeple iş akdini feshederse,
2. İşveren, haksız bir sebeple iş akdini feshederse,
3. İşçinin 4857 sayılı İş Kanunun da belirtilen sebeplerle istifa etmesidir.

İşçinin istifa edip kıdem tazminatı alabileceği haller de ise;

1. Erkek İşçinin, askerlik şube işlemleri sonrası işverene yazılı olarak başvurması,
2. Kadın işçinin, evlendiği gün itibari ile 1 yıl içinde yazılı başvuru yapması,
3. 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen emeklilik şartlarına haiz işçi, işverene başvurarak kıdem tazminatından yararlanabilir. İlgili kuruma emeklilik için toptan ödeme ya da maaş bağlanması için müracaat etmiş olması (1475 sayılı İş Kanununun 14. maddesi gereğince) da ayrıca kıdem tazminatına hak kazandırıcı sebepler arasındadır. Emeklilik için gereken, (08.09.1999 tarihinden sonra işe girenler için geçerli olan kuraldır.) İşçi en az 7000 prim gün sayısı, yıllık sigortalılık ve 4500 prim gün sayısı şartını yerine getirerek erkeklerde 60 yaşını kadınlarda ise 58 yaşını doldurmuş olmalıdır.
4. 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen emeklilik şartlarından diğeri olan 15 yıl ve 3600 gün çalışmış olarak (08.09.1999 tarihinden önce işe girenlerde geçerli olan bir durumdur), ilgili durumun SGK tarafından tespiti sonrası işverene yazılı başvurusu ile kıdem tazminatından yararlanılabilir.

Kıdem tazminatını bu şartlar ile alan işçi yeniden çalışmaya başlayabilir ve 1 yıl çalışma sonrasında aynı emeklilik şartını öne sürerek SGK ya başvurusu sonrası yeniden kıdem tazminatına haiz olunabilir. Ancak SGK kurumu bu yazıyı en fazla 2 kez vermektedir.

Ayrıca;

1. İşçinin sağlık problemlerinin, işin yapılmasında süreklilik arz edecek şekilde engel durum oluşturması ve bunun resmi sağlık kuruluşlarınca belgelenmiş olması, yaşlılık, malullük aylığı (1475 Sayılı İş Kanunu gereğince) almak amacı ile başvurmuş olması,
2. 4857 sayılı İş Kanunu 25/2 gereğince, işverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışları nedeni ile işçi tarafından feshi ile çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulu ile kıdem tazminatına hak kazanılır.

Yukarıdaki sebeplerle ve iş sözleşmesinden kaynaklı tazminata hak kazanan işçinin kıdem tazminatında zaman aşımı süresi 5 yıldır. Belirtilen süre içinde tazminat talebinde bulunulmaması hak düşürücü sebeptir. İş Kanunu, daha sonrasında dava açılmasına imkan vermemektedir.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşçinin son ay aldığı 30 günlük brüt ücret tutarı, çalıştığı yıl ile çarpılır. Çalışılan sürenin yıldan arta kalan ayları güne çevrilir ve alınan son brüt ücret 365 e bölünmek sureti ile günlük ücret bulunur. Bulunan rakam yıldan arta kalan günler ile çarpılarak çıkan rakam, kıdem tazminat yılı olarak bulunan tutarı ile toplanarak hesaplanır.