İşten ayrılan işçinin hakları işçinin işten hangi şekilde ayrıldığına göre değişir. Şöyle ki, işten çıkarılan işçinin hakları ile kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin hakları aynı olmayacaktır. İşçinin işten kendi rızasıyla ayrılması durumundaki hakları ile işverence çıkarılması durumunda hakları aynı olmayacaktır. Bu kapsamda her iki durumu da incelemek gerekir.
İşten Ayrılan İşçinin Hakları Nelerdir?
İstifa eden yani kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin hakları şunlardır;
-Kıdem tazminatı,
-Fazla çalışmalar,
-Ulusal bayram, hafta tatili ve resmi tatillerdeki çalışmalar,
-Kullanmadığı yıllık izin ücretleri,
-Ödenmeyen ücretler.
İstifa eden işçi eğer haksız yere işten ayrılmışsa, başka bir ifadeyle iş sözleşmesini haklı sebeple feshetmemişse yukarıda sayılanlardan sadece kıdem tazminatını alamaz. Kıdem tazminatına ilişkin detaylı bilgi için tıklayınız. Bu kapsamda işçinin işini haksız yere ya da hiçbir sebep göstermeden feshetmesi sadece kıdem tazminatını alamaması sonucunu doğurur. Hâlbuki diğer işçilik alacakları hala dava edilebilir ve işverenden tahsil edilebilir.
Özellikle iş hayatında işçiler fazla mesai yapmasına karşın fazla mesai ücretleri ödenmez. Böyle bir durumda işçiler geriye dönük olarak beş yıllık fazla mesai ücretlerini dava yoluyla alabilirler. Bunun için işçiler işten ayrıldıklarında dava yoluna gidilme ihtimaline karşın kendileri ile aynı zamanda çalışmış en az iki iş arkadaşlarını tanık olarak göstermeleri işçilik alacaklarının tahsili için yeterli olacaktır.
İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?
İşverence haksız şekilde işten çıkarılan bir işçi fazla mesai, ödenmeyen ücretleri gibi işçilik alacaklarına ek olarak şartları varsa kıdem, ihbar ya da kötü niyet tazminatlarına da hak kazanabilir. Bu kapsamda işten çıkarılan işçinin hakları şunlardır;
-Kıdem tazminatı
-İhbar tazminatı
-Kötü niyet tazminatı
-Fazla mesai ücreti
-Kullanılmayan yıllık izin ücretleri
-Ulusal bayram, hafta tatili ve resmi tatillerdeki çalışmalar,
-Ödenmeyen ücretler.
Özellikle tazminatlar bakımından bazı şartların bulunması gerekir. Bu sebeple işveren tarafından işten çıkarılan her işçinin kıdem tazminatına ya da kötü niyet tazminatına kesinlikle hak kazanacağını söylemek doğru olmaz. Örneğin işyerinde altı aydan az kıdemi bulunan bir işçi işten haksız sebeple bile çıkarılsa dahi kıdemi bir yıl olmadığından kıdem tazminatına hak kazanamaz. Aynı şekilde kötü niyet tazminatına hak kazanılabilmesi için işçinin iş güvencesi kapsamında olmayan bir işyerinde çalışıyor olması gerekir. Benzer örnekler çoğaltılabilir. Neticeten işçinin bu tazminatlara hak kazanabilmesi bazı şartların bir arada olmasına bağlıdır.
İşçiler bakımından dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise, işten ayrılırken izlenmesi gereken yoldur. Bu kapsamda işten ayrılan bir işçini işçilik alacaklarının ödenmesi bakımından işverene ihtarname çekmesi ispat açısından elini güçlendirecektir.